Paraben là một chất bảo
quản có tên hóa học là benzoate alkyl hydroxy. Paraben được sử dụng nhiều nhất
trong các sản phẩm chăm sóc cơ thể từ dầu gội đầu đến các dung dịch bôi trơn,
làm mềm da... Một thông tin đáng ngạc nhiên khác là paraben còn được pha thêm
vào các thực phẩm và thuốc tân dược bán theo toa. Thực tế chắc chắn là hằng
ngày chúng ta vẫn đang tiếp xúc với rất nhiều sản phẩm có chứa paraben và chưa
biết hết những tác hại đáng ngờ của nó.
Paraben và ung thư - mối
liên quan đến estrogen
Việc nghi ngờ có sự liên
quan giữa paraben và ung thư đầu tiên xuất hiện vào năm 1998. Tại thời điểm đó,
các nghiên cứu đã bắt đầu phát hiện những tác dụng giống estrogen của paraben.
12 nghiên cứu sau đó khẳng định, những tác dụng giống estrogen ở chuột thí
nghiệm đã được tiêm paraben. Kết quả cho thấy, thực tế có một dạng hoạt động
yếu của estrogen.
Các nhà nghiên cứu nhận
thấy một điểm tích cực là paraben hấp thu qua đường ăn uống không cho thấy có
tác dụng giống estrogen. Có vẻ như paraben trong thực phẩm và thuốc uống chỉ có
ảnh hưởng không đáng kể.
|
Hằng ngày, chúng ta tiếp xúc với nhiều sản phẩm có chứa paraben từ mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cơ thể. |
Tại sao phải quan tâm lo
lắng?
Hiệp hội Mỹ phẩm, sản phẩm
vệ sinh cơ thể và nước hoa Mỹ cho rằng, paraben là an toàn. Tuy nhiên, các nhà
khoa học từ cộng đồng quốc tế lại cho rằng đó chưa phải là điều chắc chắn. Vấn
đề này phải được nghiên cứu thêm trước khi có những tuyên bố chắc chắn.
Trước
tiên, những tác dụng giống estrogen liên quan đến các kết quả nghiên cứu về
liệu pháp thay thế hormon (HRT) ở phụ nữ thời kỳ mãn kinh. Nghiên cứu về HRT đã
thiết lập được sự liên quan giữa estrogen và ung thư vú. Tuy các tác dụng giống
estrogen trong paraben là rất thấp so với liệu pháp HRT, nhưng một thực tế là
paraben được sử dụng trong phần lớn các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Chỉ cần nhìn
lên các kệ treo tường trong phòng tắm là đủ rõ. Thậm chí, nhiều sản phẩm chăm
sóc da được mệnh danh là từ nguồn gốc thiên nhiên, thảo mộc cũng có chứa các
chất bảo quản này.
Điều
đó dẫn đến việc sử dụng rộng rãi chất paraben hằng ngày trong nhiều năm. Ý
nghĩa của điều này là làm tăng sự cảnh báo. Sản phẩm chăm sóc cá nhân khiến một
người lớn trung bình phơi nhiễm với 126 hóa chất mỗi ngày! Điều này đặt ra
những câu hỏi khác như:
- Nguy cơ khi kết hợp paraben
với những hóa chất khác ra sao?
- Tác động tích lũy khi
phơi nhiễm trong thời gian dài thế nào?
Tại thời điểm hiện nay,
nghiên cứu chưa được tiến hành đầy đủ để kết luận việc sử dụng kéo dài các hợp
chất kể trên có an toàn hay không.
Những nghiên cứu gần đây
không chứng minh được mối quan hệ nhân - quả giữa paraben và ung thư. Nó chỉ
nêu lên sự nghi ngờ đủ để cho thấy là cần phải có thêm nhiều nghiên cứu nữa. Có
lẽ chúng ta đang tự hỏi phải làm gì với tất cả những thông tin này. Có nên thay
đổi thói quen sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân hay không?
Đáng tiếc là không dễ dàng
đưa ra câu trả lời rõ ràng. Nhưng để giúp có thêm khái niệm, sau đây là những
điều chúng ta đã biết và chưa biết vào thời điểm này.
Có thể nói, paraben có
trong một số mô
ung thư vú, nó được hấp thu bởi cơ thể và có vẻ như xuất hiện ở
các mô thông qua da, thay vì qua đường ăn uống. Paraben thúc đẩy tác dụng giống
estrogen ở động vật phòng thí nghiệm.
Tuy nhiên, chưa thể nói:
Paraben gây ra ung thư; chất khử mùi hoặc lăn khử mùi gây ra ung thư; paraben
chỉ tồn tại trong cơ thể ở các mô vú.
Những sản phẩm nào cần
quan tâm nhất?
Nguy cơ tiềm tàng lớn nhất
đến từ những sản phẩm lưu lại trên da. Chúng có thêm thời gian để xâm nhập qua
da và vào máu như: dung dịch giữ ẩm da, sữa dưỡng thể, kem bôi da, son phấn,
mascara, lăn khử mùi, kem chống nắng.
Những sản phẩm chỉ lưu
trên cơ thể trong một thời gian ngắn trước khi được xả trôi sẽ ít có khả năng
hấp thụ như: xà phòng, sữa tắm, chất tẩy rửa, dầu gội đầu, dầu xả.
Tất nhiên, chúng ta vẫn có
thể loại bỏ tất cả các sản phẩm chăm sóc da có chứa paraben và thực hiện những
nguyên tắc phòng ngừa.
Các "nguyên tắc phòng
ngừa"
Nguyên tắc phòng ngừa: Nếu
có khả năng gây hại, tốt nhất nên thực hiện nguyên tắc an toàn là chính. Nguyên
tắc này thúc đẩy hành động phòng ngừa về mặt sức khỏe cộng đồng hơn là chờ đợi
phải có "bằng chứng" khoa học. Tin tốt lành là nhiều nhà sản xuất
đang lắng nghe công chúng và loại bỏ dần paraben từ các sản phẩm của họ. Nếu
vẫn còn lo ngại về paraben và
bệnh ung thư, thật dễ dàng, hãy tránh xa các hóa chất
gây tranh cãi này.
Đọc công thức hóa học trên
các nhãn hàng hóa... tìm kiếm các thành phần như ethylparaben, butylparaben,
methylparaben, isopropyl, propylparaben, isobutylparaben hoặc
parahydroxybenzoate: sự hiện diện của chúng cho thấy sản phẩm đó có chứa chất
bảo quản paraben kể trên.
BS.Đồng Ngọc Khanh